حضرت رقیه (س) یکی از دختران امام حسین (ع) بودند که در منابع، نام ایشان را فاطمه نوشته اند و گفته شده است که مادرش ام اسحاق دختر طلحه بن عبدالله تیمیه بوده و در سال پنجاه و هفت هجری در مدینه دیده به جهان گشوده اند.
طبق اسناد تاریخی، پس از واقعه عاشورا، حضرت رقیه (س) در جمع اسیران حضور داشته اند و در آن زمان چهار ساله بودند و در صفر سال شصت و یک هجری، یعنی چند روز پس از دیدن سر مبارک سیدالشهداء (ع)، وفات می‌کنند.
ذکر نام حضرت رقیه (س) در منابع تاریخی، به قرن دوم برمی گردد که از منابع آن می‌توان به کتاب «مقتل الرقیه» به نقل از کتاب «منتخب التواریخ» اشاره کرد.
در قرن دوم شخصی به نام سیف بن عمیره نخعی از اصحاب برجسته امام صادق و امام کاظم علیهما السلام قصیده زیبایی سروده است که در ان قصیده به طور صریح نام رقیه امده است:
«و سکینه عن‌ها السکینه فارقت
لما ابتدیت..
و رقیه رق الحسود لضعف‌ها
و غدا لیعذر‌ها الذی لم یعذر...»
صاحب کتاب انوار المجالس در بحث خرابه شام می‌گوید:
تذکرت غرباء خرابهالشام، او لم یکن اهل البیت الذین هم خیر الانام غرباء فی خرابه الشام؟ او لم تکن سکینه و رقیه طفلتی الحسین علیه السلام؟
در کتاب «شعشعه الحسینی» چنین نوشته شده است: «منقول است که طفلی از حضرت امام حسین علیه السلام در خرابه شام، از دیدن سر پدر بزرگوارش از دنیا رفت، و لیکن در نام او اختلاف است که زبیده یا رقیه یا زینب یا سکینه بوده باشد.»
بر اساس منابع، حضرت «رقیه (س)» دختر ۳ ساله ای بودند که با وجود سن کم خود، در محرم سال ۶۱ تأثیر بسیار زیادی بر پیام قیام مهم عاشورا داشتند؛ به طوری که توانستند حقایق مهمى از قیام عاشورا را برای جامعه آشکار کنند.
اسارتی که بر کاروان اسراى کربلا وارد شد بسیار دشوار بود و به همین دلیل،مشاهده کاروان کربلا با وجود همه غم‌های عاطفی و طی‌کردن مسیری سخت برای زنان و کودکان بسیار تأمل بر انگیز و دردآور بود که حضرت رقیه(س) هم یکی از شاهدان این صحنه ها بودند.
نکته مهمی که در خصوص حضرت رقیه (س) وجود دارد، رابطه عاطفی ایشان با پدر خود بود و به همین دلیل، وقتی در واقعه کربلا شاهد سرهای به خون غلطیده بودند، برایشان بسیار دردناک بود که این رفتارها، عمق رذالت های حکومت اموی را نشان می دادند.
