نگاهی به صحبت های همه عراقی ها در گفت و گو با مقامات دولتی نشان میدهد که پشتوانه روابط خوب عراق با ایران به حضور فرزندان ایران در تامین امنیت این کشور بر میگردد.
به گزارش رجانیوز؛ رئیس جمهور عراق در دیدار با حسن روحانی با بیان اینکه ایران در مقاطع حساس میزبان بسیاری از مردم عراق بوده و در مسیر مبارزه با تروریسم داعش کمکها و حمایتهای فراوانی داشته است، افزود: «ایران نقش بسیار برجستهای در شکست داعش داشته و این نشاندهنده روابط عمیق و دوستانه دو کشور است؛ ایران و عراق هیچ انتخابی جز روابط خوب و گسترده ندارند.» وی حتی ایران را وطن دوم خود نامید تا عمق رابطه ای که دستاورد همکاری نظامی و امنیتی ایران در سال های اخیر است به خوبی نشان داده شود.
حالا رئیس جمهور، وزیر خارجه، معاون وزیر خارجه، رئیس کل بانک مرکزی و وزیر نفت در سفرهای خود در یک ماه گذشته فصل جدیدی از روابط را روی این همکاری های استراتژیک بنا کرده اند تا ایران بتواند نه تنها روابط اقتصادی با عراق را محکم تر کند که قسمتی از محدودیت های ناشی از تحریم را از طریق کشور همسایه خود جبران کند. این سفر که پس از شش سال از ریاست جمهوری روحانی رخ داده نشان میدهد که پشت کردن و بدعهدی غربی ها باعث توجه ویژه تری به کشورهای همسایه توسط دولت داشته است. به خصوص اینکه ایران با 15 همسایه مرز مشترک دارد و روابط مناسب با آنها می تواند اکثریت قریب به اتفاق نیاز های ایران را تامین کند.
خبرها حاکی از این موضوع است که سفر دولت به عراق دستاوردهای خوبی برای دو کشور به خصوص ایران داشته است. از رایگان شدن هزینه ویزا که باعث رونق بیشتر گردشگری دو کشور خواهد شد تا حل شدن مساله لایروبی اروندرود و تفاهم نامه های بسیار در زمینه اقتصادی که میخواهد صادرات ایران از 12میلیارد دلار را به 20میلیارد دلار برساند. گفتنی است هم اکنون هم عراق از اصلی ترین بازارهای صادراتی ایران است که سهم 14درصدی صادرات غیر نفتی کشورمان را به خود اختصاص میدهد.
هرچند باز هم نگاهی به دادههای اقتصادی نشان میدهد که سهم ایران در بازارهای عراق به خصوص رشد آن در سالهای اخیر با توانمندیهای بالقوه دو طرف قابل مقایسه نیست و امید میرود که پس از سفر دولت به عراق این مساله حل شود. از اصلی ترین رقبای ایران در بازار عراق ترکیه است که سابقه حضور آن در این کشور به زمان صدام بر میگردد. اما حالا با نزدیک تر شدن دو کشور چه در حوزه فرهنگی که خود را در اربعین حسینی نشان داده چه در همکاری برای مبارزه با تروریسم و تامین امنیت میتواند رابطه ایران با عراق بیش از پیش توسعه پیدا کند و حتی ایران ترکیه را پشت سر بگذارد. ناگفته نماند که چین و امارات نیز از جمله رقبای دیگر به خصوص در حوزه کالاهای با دوام به منطقه عراق محسوب میشوند.
آنگونه که خبرگزاری فارس نوشته است در چنین شرایطی و در دیدارهای مختلف تجار ایرانی و عراقی که طی سفر روحانی به عراق صورت گرفت، راههای گسترش تجارت کالا بین دو طرف مورد بررسی قرار گرفت. ایرج مسجدی سفیر ایران در عراق طی سمیناری اقتصادی که در بغداد برگزار شد از هدفگیری ۲۰ میلیارد دلاری در حجم تجارت بین دو کشور سخن گفت.این عدد اگرچه در ابتدای امر کمی دور از دسترس به نظر میرسد، اما با توجه به ورود عراق به فاز بازسازی پس از نبردهای تروریستی و بازگشت امنیت به شهرهای این کشور کاملاً قابل دسترس است. حذف هزینه روادید برای ورود مسافران ایرانی به بغداد از جمله اقدامات مهم دیگری بود که در سفر روحانی به عراق حاصل شد و میتواند نقش یک کاتالیزور را برای سهولت رفت و آمد اتباع دو طرف را ایفا کند.
برادری عراق برای دور زدن تحریم ها
یکی از انگیزههای اصلی روحانی در سفر به عراق ظرفیتهای این کشور در کمک به دور زدن تحریمهای یکجانبه آمریکا علیه ایران است. تهران در صدد است همانگونه که در تحریمهای قبلی از ترکیه برای رفع نیازهای مالی خود کمک گرفت، از عراق نیز کمک مشابهی دریافت کند. واقعیت این است که به دلیل روابط مویرگی ایران و عراق در حوزه تجارت کالا و همچنین تبادل ارز، تحریمهای متداول وزارت خزانه داری آمریکا نمیتواند چندان در این مسیر اختلال ایجاد کند. تأکید چند باره مایک پمپئو وزیر خارجه آمریکا بر ضرورت سختگیری مقامات عراقی در خصوص جابجایی ارز به شیوه چمدانی از مرزهای دو کشور بازتابی از همین نگرانی است.
ایران میتواند بسیاری از کالاهای مورد نیاز خود را که در شرایط تحریمی به دلیل محدودیت مالی و بیمهای نمیتواند به سرعت تأمین کند در قالب صادرات مجدد از بازار عراق وارد کند. دقیقاً همان نقشی که زمانی امارات متحده عربی برای ایران ایفا میکرد.بسیاری معتقدند که بندر نفتی بصره در جنوب عراق که ثروتمندترین شهر این کشور نیز محسوب میشود، کاملاً قابلیت این را دارد که به یک دوبی جدید در منطقه تبدیل شود. ایران نیز میتواند همان نقشی که برای رونق دوبی در دهه هشتاد میلادی ایفا کرد، برای بصره بازی کند.
سفر چندی پیش رییس بانک مرکزی ایران به عراق و امضای یک تفاهم نامه جدی در خصوص همکاریهای بانکی نشان جایگاهی است که نظام بانکی عراق برای ایران دارد و در کنار این عراق روابط گسترده ارزی با دنیا از طریق نظام تبادل تهاتری یا همان صرافیها به خصوص با اروپای شرقی دارد که به شدت به کار ایران میآید.یکی از اهداف از پیش اعلام نشده روحانی در سفر به عراق گسترش همین روابط است که به طور حتم در دیدارهای مقامات دو کشور مورد بررسی قرار گرفته و صد البته آمریکاییها نیز به دنبال متوقف کردن آن در هر سطحی هستند.
ایران و عراق ستونهای هاب آینده تبادل انرژی منطقه
گسترش همکاریها در حوزه انرژی نیز از جمله حوزههای مورد بحث برای گسترش همکاریها بین دو طرف در سفر روحانی به عراق بود. ایران هم اکنون نقش یک تأمین کننده مهم در حوزه برق و گاز را برای عراق ایفا میکند.همین نیازمندی بود که سبب شد دونالد ترامپ در دور اول بازگشت تحریمها با دادن معافیت به عراق برای واردات انرژی از ایران موافقت کند. البته برخی از کشورهای منطقهای با حمایت آمریکا در صدد تضعیف موقعیت ایران در عراق هستند.
به عنوان مثال عربستان سعودی تلاش میکند تا با صادرات برق به عراق جایگاه ایران را در این حوزه را تضعیف کند. نکته مهم اینجاست که سفر روحانی به عراق در حقیقت می تواند نقطه آغازی برای همکاری گستردهتر دو کشور در بازار انرژی منطقه باشد.عراق کشوری است که دارای سه میدان گازی است که طی ۵ سال آینده وارد فاز تولید خواهند شد. اگرچه ورود این سه میدان میتواند در وهله اول عراق را از واردات گاز بی نیاز کند، اما با توجه به رشد گسترده مصرف برق در عراق باز هم این کشور ظرف چند سال نیازمند واردات گاز خواهد شد.
در کنار این برخی از کشورهای همسایه عراق همچون کویت و اردن به شدت نیازمند انرژی هستند و عراق میتواند با ادامه واردات گاز از ایران نه تنها اشتهای صنعت برق خود را برای گاز مرتفع کند، بلکه زمینه را برای تبدیل شدن خود به یک هاب صدور گاز در منطقه را فراهم کند.سناریوی مشابهی که میتواند در حوزه برق نیز تکرار شود و نقش بسیار مهمی در تأمین امنیت و ثبات منطقه ایفا کند. این راه اگرچه به نظر بسیار طولانی میرسد، اما سفر اخیر رییس جمهور کشورمان به عراق نقطهای طلایی برای آغاز آن به عراق خواهد شد.
آغازی بر بزرگترین پروژههای همکاری اقتصادی در منطقه
یازده سال پیش زمانی که محمود احمدی نژاد در اسفند ماه سال ۸۶ به عراق سفر کرد، عراق هنوز در اشغال آمریکا بود.حالا و در زمان روحانی این نیروهای عراقی هستند که با کمک ایران در حال تأمین امنیت بغداد هستند.به همین ترتیب و شاید در سفر آینده رییس جمهور ایران به عراق نیز بتوان انتظار افتتاح ابر پروژههای اقتصادی بین دو کشور را داشت. این راه اگرچه طولانی است اما آیندهای است که به هیچ عنوان از دستان ملتهای دو کشور دور نیست.
مطالب مرتبط